Uwaga! Smog znów atakuje! Sprawdź, jak się przed nim chronić [PORADNIK]

Dwutlenek siarki, pył, dwutlenek azotu, benzo(a)piren, benzen, tlenek węgla… Brzmi jak wykład z chemii? Nie, to tylko kilka przykładów z długiej listy substancji toksycznych, które wdychamy niemal cały czas. I często nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, że mogą one nasilać istniejące dolegliwości i powodować szereg groźnych chorób. Nie mamy świadomości, że dręczący nas kaszel, duszności, nawracające infekcje układu oddechowego, uciążliwe alergie i inne objawy to skutek zanieczyszczenia powietrza.

Zgromadzono mnóstwo dowodów potwierdzających jednoznacznie szkodliwość smogu. Naukowcy udowodnili m.in. związek między wzrostem zanieczyszczenia powietrza a nasilaniem się objawów np. różnych chorób przewlekłych, jak również wpływ smogu na występowanie niektórych nowotworów złośliwych.

Zanieczyszczenie powietrza zwiększa śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych o 20 procent, przyczyn oddechowych – o 22 proc. i śmiertelność całkowitą – o 20 proc. Smog powoduje wzrost liczby zgonów – to bezsporny fakt. Udowodniono także, że w dni, gdy przekroczone są normy stężenia szkodliwych substancji w powietrzu, zwiększa się dwukrotnie liczba hospitalizacji z powodu zapalenia płuc. Z obserwacji lekarzy wynika również, że w czasie występowania smogu wzrasta ryzyko wystąpienia zawałów serca i udarów mózgu. Zaostrza się w tym okresie astma oskrzelowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc.

Jednym z najgroźniejszych zanieczyszczeń powietrza jest pył zawieszony. Jego wyjątkowa zjadliwość wynika m.in. z faktu, że drobiny pyłu przenoszą na swej powierzchni inne toksyczne zanieczyszczenia: dioksyny, metale ciężkie, benzo(a)piren itd. A my to wszystko wdychamy. To dlatego pył zawieszony drażni nasze drogi oddechowe, wywołując kaszel czy duszności, zaś po dłuższym czasie może powodować przewlekły nieżyt oskrzeli.

Szkodliwe skutki oddychania smogiem najbardziej odczuwają osoby o słabszej odporności – głównie dzieci i seniorzy. Do grup zwiększonego ryzyka należą także osoby cierpiące na choroby przewlekłe (zwłaszcza serca i płuc) oraz na alergie (astma, egzema, alergiczne zapalenie spojówek, katar sienny). Podatność organizmu na skutki skażenia powietrza dramatycznie zwiększa też nałóg palenia papierosów.

Szczególnej troski wymagają kobiety w ciąży oraz niemowlęta, gdyż zanieczyszczenia przenikające do organizmu w okresie płodowym i we wczesnym dzieciństwie powodują znacznie większe szkody zdrowotne niż w późniejszych okresach życia. W wielu badaniach wykazano, że ekspozycja kobiety ciężarnej na smog wpływa negatywnie na rozwój dziecka i występowanie wielu schorzeń po urodzeniu.

Jak więc widać, smog może powodować duże spustoszenia w naszych organizmach. Dlatego w dniach, kiedy występują przekroczenia dopuszczalnych norm zanieczyszczenia powietrza, powinniśmy szczególnie zadbać o własne zdrowie. Warto trzymać się kilku zasad, by do minimum ograniczyć szkodliwy wpływ smogu.

W czasie, kiedy jest duże zanieczyszczenie powietrza, lepiej nie wychodzić z domu, a przynajmniej należy ograniczyć wyjścia do absolutnego minimum. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, seniorów, osób przewlekle chorych i kobiet w ciąży. A jeśli już musimy wyjść z domu, to lepiej jak najszybciej załatwić swoje sprawy. Nie zapomnijmy również o nakryciu głowy, a ponadto warto sprawić sobie maskę antysmogową.

Koniecznie trzeba też wspomnieć o absolutnym zakazie wykonywania wysiłku fizycznego podczas alarmu smogowego. Unikajmy wtedy np. biegania, ćwiczeń, jazdy na rowerze itp., a także długich spacerów. Krakowianie nie powinni m.in. spacerować wzdłuż Wisły, bo tam gromadzi się szczególnie dużo toksycznych substancji.

Unikajmy również ruchliwych ulic. Warto poruszać się jak najdalej od krawężnika – największe stężenie zanieczyszczeń jest bezpośrednio w pobliżu jezdni. A gdy tylko nadarzy się okazja, wyjeżdżajmy poza miasto. Nawet krótka przerwa od wdychania zanieczyszczonego powietrza ma pozytywny wpływ na nasze zdrowie.

Jeśli już musieliśmy przebywać na zewnątrz podczas smogu, to po powrocie do domu dobrze jest wziąć prysznic. Spłuczemy w ten sposób z naszych włosów i skóry toksyczne substancje. Lekarze wskazują, że trzeba również oczyścić śluzówki – wystarczy do nosa zaaplikować wodę morską w sprayu (jest dostępna w aptekach) oraz przepłukać usta wodą, a oczy – tzw. sztucznymi łzami.

W czasie, gdy stężenie zanieczyszczeń w powietrzu jest wysokie, nie należy wietrzyć mieszkania. Z drugiej strony z badań wynika jednak, że czasem powietrze w naszych domach jest gorsze niż smog i aż się prosi, by otworzyć choć na chwilę okna. Co wówczas robić?

Najlepiej przeczekać szczyt smogowy (warto sprawdzać stężenia zanieczyszczeń na bieżąco; jest wiele służących do tego aplikacji na smartfony), a następnie przewietrzyć mieszkanie krótko, lecz intensywnie. Lepiej otworzyć okno na oścież na kilka czy kilkanaście minut niż mieć je stale lekko uchylone. Dzięki temu mieszkanie wychłodzi się mniej, a powietrze zostanie wymienione.

Warto także zainwestować w oczyszczacz powietrza. Prócz tego dobrym rozwiązaniem na poprawę mikroklimatu we wnętrzach jest wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Dzięki niej możemy ograniczyć otwieranie okien, a tym samym nie wpuszczamy do mieszkania smogu.

Urządzenia typu oczyszczacze powietrza to jedno, ale warto również pamiętać, że jednym ze sposobów na poprawę mikroklimatu w domu jest uprawa roślin doniczkowych. Im ich więcej, tym lepiej dla naszego zdrowia. Jest wiele gatunków roślin, które świetnie pochłaniają zanieczyszczenia. Do tych o najlepszych właściwościach filtracyjnych zaliczyć można: paproć, zielistkę, skrzydłokwiat, bluszcz, figowiec czy dracenę. To doskonale znane i niezbyt wymagające odmiany domowej zieleni, które warto mieć w domu. Pamiętajmy jednak, że zwalczą one toksyny, ale nie sam pył zawieszony.

Nikogo nie trzeba przekonywać, że mieszkanie należy regularnie sprzątać. Zadbać o to trzeba zwłaszcza w dniach, kiedy jest smog. Naukowcy udowodnili bowiem, że zanieczyszczenia z powietrza na zewnątrz w pewnym stopniu przenikają do mieszkania nawet przy zamkniętych oknach.

Częste odkurzanie, wycieranie kurzu z mebli, pranie firan itp. zmniejszy poziom zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach. Ważne jest także, by podczas sprzątania ograniczyć stosowanie środków chemicznych. Do usunięcia kurzu wystarczy przecież zwykła szmatka zwilżona wodą, a podłogę i inne powierzchnie można łatwo umyć wodą z octem. Nie ma potrzeby rozpylać w domu chemicznych detergentów.

Osoby mieszkające w regionach, gdzie często występuje smog, powinny szczególnie dbać o odpowiednią dietę. Pożywienie powinno być bogate w witaminy A, C i E oraz selen, ponieważ pomagają one organizmowi neutralizować nadmiar wolnych rodników, powstających w wyniku m.in. oddychania zanieczyszczonym powietrzem i przyczyniających się do rozwoju astmy oskrzelowej oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

Warto też jeść pokarmy bogate we flawonoidy, czyli organiczne związki chemiczne występujące w roślinach. Związki te znajdziemy przede wszystkim w zielonej herbacie, kakao, brokułach, kapuście, winogronach, żurawinie, cebuli, jabłkach, fasoli. Zatem filiżanka gorącej czekolady i lampka wina na pewno nie zaszkodzą – poprawią nam nastrój, ale też pomogą ograniczyć szkodliwy wpływ smogu na nasze zdrowie.