Blokada DK 75 w Gnojniku. Mieszkańcy przeciwni budowie "Sądeczanki" według wariantu forsowanego przez GDDKiA [ZDJĘCIA]

FLESZ - Najdłuższy tunel w Polsce gotowy

W piątkowe (27 sierpnia) popołudnie, kilka minut po godz. 15 obok przejścia dla pieszych w centrum Gnojnika zgromadziło się około 50 osób. Cała grupa co kilka minut wchodziła na przejście dla pieszych, blokując na moment przejazd drogą krajową nr 75 między Brzeskiem a Nowym Sączem. Trzymali transparenty z hasłami: "Nie chcę zostać bezdomny" lub "Nie dla wariantu C i F". Porządku pilnowało kilku funkcjonariuszy brzeskiej drogówki, ale i tak chwilami tworzyły się spore korki.

- Chcemy w ten sposób pokazać GDDKiA, że nie godzimy się na taki przebieg "Sądeczanki", jaki się proponuje - mówiła pani Małgorzata z Lewniowej, jedna z protestujących.

Droga ekspresowa S75, czyli tzw. "Sądeczanka" rodzi się w bólach już od wielu lat. Do tej pory Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad przygotowywała aż 22 warianty przebiegu trasy mającej stanowić najszybsze połączenie Nowego Sącza ze zjazdem z autostrady A4 w Brzesku. Większość z nich została jednak oprotestowana przez mieszkańców i samorządy, przede wszystkim z powiatu brzeskiego.

Ostatecznie w grze pozostały trzy warianty przebiegu drogi. Jeden z nich (wariant A) przebiega m.in. po granicy gminy Gnojnik z gminami: Nowy Wiśnicz i Lipnica Murowana. Jako jedyny został zaakceptowany przez wszystkie samorządy i większość mieszkańców.

Kolejne dwa warianty, określane jako C i F, to już kość niezgody. Biegną szlakiem przez centrum gmin Gnojnik oraz Czchów (powiat brzeski). Mimo sprzeciwu mieszkańców i władz samorządowych, GDDKiA mocno forsuje zwłaszcza wariant C.

- Uzyskał on najlepszą ocenę, jeśli chodzi o aspekty społeczne, techniczne i ekonomiczne - mówi w rozmowie z "Gazetą Krakowską" Monika Skrzydlewska z krakowskiego oddziału GDDKiA.

W gminie Gnojnik napięcie rośnie. Mieszkańcy dali upust złości, organizując piątkowy protest i utrudniając w godzinach szczytu trasę między Brzeskiem, a Nowym Sączem. Chcą zmiany decyzji w sprawie budowy przyszłej trasy S75.

- To nie jest tak, że my w ogóle nie chcemy budowy "Sądeczanki". My nie zgadzamy się na ten wariant, którego chce GDDKiA. To jest nie do pomyślenia, żeby tak państwo Polskie traktowało obywateli - mówi Sylwia Kornaś z Lewniowej, organizatorka protestu.
Według wariantu C, nowa trasa będzie przebiegała przez centrum miejscowości, w której mieszka. - Wieś zostanie przecięta na pół. Mieszkańcy będą mieli okrutnie utrudniony dostęp do sklepu, czy do kościoła - dodaje.

Artur Seniuk, sołtys Lewniowej, zwraca uwagę, że pod drogę zostanie zajęty pas o szerokości 50 metrów, wraz z atrakcyjnymi działkami, na których w ostatnim czasie wybudowało się wiele nowych domów.

- Oddziaływanie tej drogi będzie wysoko uciążliwe. Przez miejscowość biegnie też droga powiatowa w kierunku Zakliczyna i będzie do niej budowany zjazd z Sądeczanki, powstaną różne ślimaki drogowe, akurat w miejscach gdzie stoją budynki - podkreśla sołtys Lewniowej.

Wysiedlenia i wyburzenia to właśnie główny problem mieszkańców gminy Gnojnik. Sylwia Kornaś podkreśla, że przy wyborze wariantu C, do zrównania z ziemią przewidziano prawie 400 budynków, podczas gdy w wariancie A, przez większą część mieszkańców akceptowanym, mowa o usunięciu niewiele ponad 200 zabudowań.

- Dlaczego prowadzi się drogę przez tak zaludniony i gęsto zabudowany teren? Dlaczego my mieszkańcy, mamy cierpieć? - pyta.

Identyczne są nastroje w Gnojniku, gdzie z "Sądeczanką" w wersji GDDKiA kolidować ma około 20 budynków.

- W dodatku droga ma iść przez środek nowo wybudowanej hali firmy Pagen, która daje dużo miejsc pracy dla mieszkańców. Mówi się o obwodnicach, żeby wyprowadzać ruch poza zamieszkałe tereny, a tutaj ma być odwrotnie - zaznacza Krzysztof Jewuła, sołtys Gnojnika.

Protest popierają władze samorządowe gminy Gnojnik. Janusz Filip, zastępca wójta, podkreśla, że GDDKiA powinna posłuchać tego, co ludzie mają do powiedzenia. - Nie po to były te wszystkie konsultacje, żeby wybierać wersję trasy najlepszą według GDDKiA. Powinno się słuchać wszystkich stron i znaleźć kompromis - mówi.

Mieszkańcy Gnojnika nie są osamotnieni w protestach. Jednym głosem z nimi mówią w sąsiedniej gminie Czchów.

- Względy społeczne powinny przeważyć. Mówiąc o ekonomii, trzeba mieć na myśli ludzi i ich dobro. Nie można niszczyć życia społecznego czy gospodarczego jedną błędną decyzją - mówi stanowczo Marek Chudoba, burmistrz Czchowa.

Samorządowcy z gmin powiatu brzeskiego jednogłośnie opowiadają się za przebiegiem trasy S75 według wariantu A. Zwracają uwagę, że jest on o około 2,5 km krótszy niż ten, który budzi tyle emocji.

Według GDDKiA wariant A byłby o wiele droższy, ponieważ na granicy gminy Lipnica Murowa i Iwkowej trzeba byłoby wybudować ponad kilometrowej długości tunel.

- Wychodzi na to, że z punktu widzenia wnoszących zastrzeżenia najlepiej by było, żeby ta droga prowadziła przez góry - tunelami i estakadami. Dzisiaj państwa polskiego nie stać na tak drogą i tak skomplikowaną inwestycję - mówił podczas niedawnej wizyty na moście w Kurowie, Andrzej Adamczyk, minister infrastruktury.

GDDKiA przekonuje, że żaden z trzech wariantów nie został jeszcze ostatecznie wybrany. Do końca września drogowcy zamierzają jednak złożyć wniosek do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o wydanie decyzji środowiskowej na budowę "Sądeczanki", według oprotestowanego przez mieszkańców gminy Gnojnik i Czchów wariantu C.

- RDOŚ będzie przeprowadzać jeszcze konsultacje społeczne, więc mieszkańcy gminy Gnojnik będą mogli wyrazić swoje zdanie w kwestii wariantów planowanej trasy - przekonuje Monika Skrzydlewska.

W tym momencie w Programie Budowy Dróg Krajowych na "Sądeczankę" zabezpieczono 3 miliardy złotych. Według przedstawicieli rządu, jeśli samorządy dojdą wkrótce do porozumienia w sprawie ostatecznej wersji trasy, droga mogłaby zostać oddana do użytku w 2026 roku.

współpraca: Joanna Mrozek