Nie ma pracy dla nauczycieli

Z uzyskanych przez nas danych wynika, że przed pierwszym dzwonkiem szeregi nauczycielskie opuściły przynajmniej 82 osoby. Część odeszła na emeryturę, dla innych utrata pracy to początek gigantycznych problemów w znalezieniu nowego źródła utrzymania.

Największe cięcia dotyczą pracowników oświaty w Tarnowie. Według ostatnich informacji z pracą w szkołach pożegna się tu wraz z końcem wakacji 56 nauczycieli. Takie przynajmniej dane magistrat przekazał związkom zawodowym. Mogło być jednak znacznie gorzej, bo na wiosnę szkoły przygotowywały się do zwolnienia około 130 pedagogów. O ile większych ruchów kadrowych w podstawówkach i gimnazjach nie przewidywano, to o wszystkim decydować miał nabór do szkół ponadgimnazjalnych.

Czarny scenariusz - według którego udałoby się utworzyć jedynie 68 oddziałów klas pierwszych - na szczęście się nie sprawdził. Oferta placówek na rok szkolny 2013/14 skusiła około 3 tysięcy chętnych, którzy zapełnią praktycznie setkę klas. - W obecnych realiach to wielki sukces - komentowała Bogumiła Porębska, dyrektor Wydziału Edukacji w UMT.

Część nauczycieli, którzy wiosną otrzymali wymówienia, mogło wrócić do pracy. Wśród definitywnie "zredukowanych" sporo odchodzi na emerytury. Niełatwo będzie natomiast tym, którzy do takich świadczeń uprawnień nie mieli.

Poszukiwanie nowej pracy w nauczycielskim zawodzie nie jest łatwe. Dowód? W rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie niespełna miesiąc temu figurowały nazwiska aż 482 bezrobotnych nauczycieli. Widoków na poprawę sytuacji nie ma.
- Przeważają w tym gronie pedagodzy szkolni, nauczyciele wychowania fizycznego, języka polskiego, angielskiego i nauczania początkowego - wylicza Stanisław Dydusiak, dyrektor "pośredniaka". Ofert pracy dla tej grupy zawodowej pojawia się niewiele. W całym 2012 roku było ich tylko 84. I to przeważnie dla kandydatów na stażystów w roli pomocy nauczyciela lub wychowawcy w świetlicy.

Pani Jadwiga goryczy cięć w jednej z tarnowskich szkół doświadczyła przed rokiem.
- Gdy dochodzi do redukcji, o wszystkim nie decydują urzędnicy, tylko widzimisię dyrektora. Im bardziej nauczyciel jest kreatywny, tym bardziej staje się niewygodny, Można się go więc pozbyć w białych rękawiczkach - opowiada. - Dla niejednej osoby jest to jak wyrok, kiedy o pracę jest tak trudno, jak w dzisiejszych czasach.
Jej samej udało się uniknąć najgorszego tylko częściowo. Pracuje na pół etatu w innej szkole, za dużo mniejsze pieniądze niż wcześniej.

Jeśli już jakaś praca jest, to z reguły marnie opłacana. W kilku ofertach pracy, które znaleźliśmy w pośredniakach, mowa o stawkach ledwie 400-800 złotych miesięcznie.
Pani Magda o pracę biologa w szkołach Tarnowa albo okolicznych miejscowości starała się miesiącami. - Nie zliczę szkół, które odwiedziłam. Słyszałam przeważnie tylko ilu to chętnych jest na ewentualne wolne miejsce - mówi. - Ostatecznie wyszło mi to na dobre. Wyjechałam do Warszawy i chwalę sobie pracę w prywatnej szkole.

Tarnów nie jest wyjątkiem jeśli chodzi o problemy nauczycieli. W powiecie tarnowskim z pracy odejdzie prawdopodobnie 14 nauczycieli, część na emeryturę. Chyba, że jeszcze w ostatniej chwili uda się uratować jakiś etat lub dwa.

- Niż demograficzny z roku na rok coraz mocniej daje się szkołom we znaki - przyznaje Edmund Juśko, naczelnik wydziału edukacji w tarnowskim starostwie. Przed rokiem powiatowe szkoły miały ponad 900 pierwszaków, teraz będzie ich niespełna 800.

W Dębicy status emeryta uzyskuje dwóch z czterech odchodzących z pracy nauczycieli. Dąbrowa Tarnowska uniknęła zwolnień, mimo że gmina zdecydowała się od września prowadzenie szkół podstawowych w Laskówce Chorąskiej i Szarwarku przekazać w ręce prywatne.

- Prócz dwóch odchodzących na emeryturę, pozostali nauczyciele zdecydowali się przyjąć nowe warunki pracy w tych samych szkołach - mówi Marian Gajda, szef Zespołu Obsługi Szkół i Przedszkoli w Dąbrowie Tarnowskiej.
W szkołach powiatu dąbrowskiego zabraknie natomiast 6 nauczycieli, z których połowa to świeżo upieczeni emeryci.

Zestawienia, które przekazywali nam urzędnicy, nie obejmowały w większości tych nauczycieli, którzy pracowali w minionym roku szkolnym na czas określony i nowych umów z nimi dyrektorzy już nie podpisali.
- To osoby, które pracowały z reguły na zastępstwo i wiedziały, że po jakimś czasie umowa nie zostanie z nimi przedłużona. W takim przypadku nie możemy mówić o zwolnieniu - argumentuje Ireneusz Kozak, dyrektor Miejskiego Zarządu Oświaty w Dębicy.

Gdzie można szukać pracy

Wśród ponad setki aktualnych ofert, którymi dysponują urzędy pracy w Tarnowie, Dąbrowie Tarnowskiej i Dębicy, znaleźliśmy jedynie 5 adresowanych do pedagogów:

Nauczyciel muzyki
Wykształcenie wyższe - wychowanie muzyczne, przygotowanie pedagogiczne, umiejętność gry na instrumencie klawiszowym, mile widziane doświadczenie na stanowisku. Praca w szkołach na terenie powiatu tarnowskiego - prowadzenie zajęć muzycznych. Praca na jedną zmianę w godz. 8.00-16.00 w niepełnym wymiarze czasu pracy. Umowa-zlecenie, wynagrodzenie: 20-30 zł/godz. brutto.

Nauczyciel nauczania początkowego
Wymagania: wykształcenie wyższe - pedagogika wczesnoszkolna, przygotowanie pedagogiczne, dobry kontakt z dziećmi, mile widziane doświadczenie na stanowisku. Praca w szkołach na terenie powiatu tarnowskiego, na jedną zmianę w godz. 8.00-16.00 w niepełnym wymiarze czasu pracy - prowadzenie zajęć w klasach nauczania początkowego. Praca na umowę-zlecenie. Wynagrodzenie: 20-30 zł/godz. brutto.

Nauczyciel historii
Wykształcenie wyższe (w tym licencjat). Praca nauczyciela historii w szkole podstawowej. Praca w Żelazówce na umowę-zlecenie. Wynagrodzenie: 400 zł.

Nauczyciel biologii
Wykształcenie wyższe (w tym licencjat). Praca nauczyciela biologii w liceum, technikum, zasadniczej szkole zawodowej. Umowa o pracę na czas określony. Wynagrodzenie: 800 zł. Praca w Szczucinie.

Nauczyciel przedmiotów zawodowych mechanicznych
Wykształcenie wyższe (w tym licencjat). Praca nauczyciela przedmiotów zawodowych mechanicznych w szkolnictwie zasadniczym zawodowym. System wynagrodzenia czasowy ze stawką godzinową. Wynagrodzenie: 800 zł. Praca w Szczucinie.

Dzieci będzie coraz mniej

Liczba dzieci rodzących się w tarnowskich szpitalach.
2000 r. - 2969
2002 r. - 2709
2004 r. - 2561
2006 r. - 2573
2008 r. - 3017
2010 r. - 3058
2012 r. - 2328 (źródło: USC)

Czarny scenariusz na szczęście się nie sprawdził

Rozmowa z Józefem Sadowskim, prezesem oddziału ZNP w Tarnowie

W regionie najwięcej nauczycieli traci pracę w Tarnowie. Jak związek ocenia te cięcia?
- Generalnie sytuacja nie jest najgorsza. Zwłaszcza jak słucha się doniesień z Polski, gdzie miasta zwalniają po 400 albo 500 nauczycieli. 56 osób w Tarnowie to nie jest wcale dramat. Tym bardziej, że liczę iż mniej więcej połowę stanowią u nas przechodzący na emeryturę. No i optymistyczny jest fakt, że miasto nie zamyka w tym roku żadnych szkół, skończyło się na drobnych reorganizacjach. Dyrektorom szkół należą się ukłony za bardzo udany nabór.
Wiosną zapowiadały się większe cięcia. Jaki los spotkał tych, którzy ostatecznie nie stracili pracy?
- Jedni wrócili do pracy na cały etat, inni przyjmowali propozycje pracy na niepełny etat. W dzisiejszych czasach to też jest jakieś rozwiązanie. Zwłaszcza, że cała ta sytuacja stanowi dla zagrożonych olbrzymi stres. Tak jak wszyscy mają jakieś kredyty, czy dzieci, którym chcą sfinansować studia.
Jak radzą sobie ci, dla których zwolnienia okazały się definitywne?
- Szukają pracy poza miastem. Często wyjeżdżają za nią do Krakowa. Ale z jej znalezieniem jest niezwykle ciężko.
Jeśli nie znajdą miejsca w zawodzie, przekwalifikowują się?
- Na pewno łatwiej radzą sobie z tym młodsi. Moja uczennica, była nauczycielka, pracuje teraz w dużym sklepie spożywczym. Inne dwie nauczycielki jeszcze w wakacje zdecydowały się wyjechać do Anglii.
Związek oczekuje systemowej pomocy dla zwalnianych nauczycieli?
- Sugerujemy stworzenie specjalnego programu, nawet w samym Tarnowie. Z nadzieją, że kursy i szkolenia pozwoliłyby zwalnianym w szkołach odnaleźć się na rynku pracy.

Rozmawiał Andrzej Skórka